Friday 28 May 2021

ISGAARSIINTA SAHLANAATAY: DHIB IYO DHEEF

Waayahan si fudud ayay u xiriiri karaan ehelka iyo asxaabtu oo isgaarsiintii ayaa sahlanaatay marka loo fiiriyo xilliyadii hore. Si kastaba, wanaaggaasi culayskiisa ayuu la yimid haddii aan laga fekerin qaabka loo wada xiriirayo gaar ahaan wicitaanka (calls).


Kharaj badan uma baahna in dadku is wacaan oo waxaa la helay internet iyo boqollaal barnaamij (applications) oo lagu wada xiriiro ha yeeshee waxaa dhalan kara dhibaatooyin badan waxaanse halkan ku xusayaa 2 ka mid culaysyadaas kuwaasoo waqtiga la xiriira.
 

  

Sawirka: www.vectorstock.com

 (B) Qofka caadiga ah waxaa maalintii la xiriira oo waca tiro aad u badan oo dad ah wicitaan kastana wuxuu qaataa daqiiqado aan yarayn iyadoo ay ruuxaas u sii dheer yihiin howlihiisii kale ee nolosha. Waxaa iswaydiin mudan; Qofkaasi ma shaqo ayuu ku jiraa? Ma maantoo dhan ayuu telefoonka dhegta ku hayay? Ma cuntaynayaa? Ma jid ayuu marayaa? Ma jiifaa? Ma sheeko ama shir ayuu kuk jiraa?  Horta ruuxaasi ma hayaa waqti uu qof kale kula hadlo? 


(T) Qaxa la kala aaday waxaa ka dhashay in lagu kala noolaado dhulal kala waqti ah. Marka ay adiga kuu tahay dharaar ama saacadaha nasashada qofka aad wacayso waxaa laga yaabaa inay saacad shaqo amaba habeen u tahay.
Haddii aad qofkaas telefooka ku cel-celiso dhowr jeer ee kaa qaban waayo waxaa laga yaabaa inaad ka xumaato weliba cuqdadi meesha timaad iyo "hebel wuu igu dhagaystay" iyadooy dhici karto in labada is wacaysa isu yihiin wiil iyo waalid ama xaas iyo saygeeda ama walaalo/saaxiibbo ay ka dhaxayso xushmad badan.


Maxaa xal ah?

Si looga badbaado cuqdad iyo kala-shaki, farriin u dir (qoraal ama cod) qofka aad xiriirkiisa doonayso una faahfaahi danta idinka dhaxaysa ee aad kala hadli lahayd. Farriintaadu haddii ay doonto aad ha u dheeraato. Qofkaasi marka uu fursad helo ayuu farriintaada ka bogan doonaa dib ayuuna kuugu soo jawaabayaa. 


Hadii ay lagama-maarmaan tahay inaad isla hadashaanse inta aadan qofka wicin waydii inuu kula hadli karo iyo in kasle oo u dir farriin gaaban adigoo weliba siinaya cinwaanka sheekada. Tusaale ahaan u qor "Inaan (arrin heblaayo) kaala hadlo ayaan doonayaa ee i soo qabo" hadduu kuu soo jawaabi waayona ha ka xumaan ee ka war dhowr.


Dhanka kale, haddii adiga oo mashquul ah lagu soo wac-waco ha illoobin inaad qofkii ama dadkii ku soo wacay dib ula xiriirto ood u cudurdaarato una sheegto sababti aad horraan uga qaban wayday telefoonka. 


Waxaa kale oo muhim ah in marka aad qofka la hadlayso aad bariido kooban ka dib toos u abbaarto danti aan u raadinaysay oo aan waqti badan ku lumin tororog aan macno ku fadhin iyadoo laga yaabo in qofku kaa xishoonayo.

Thursday 13 May 2021

FARRIINTA DHALLINYARADA DALKA

Waxay dadkan dhallinyarada u badani sugu soo baxeen damaashaadka Ciidul-Fitri 1442H (2021M). Waa waddada Maka Almularrama inta u dhaxaysa Isgoysyada dabka iyo Sayidka. Waxaa hubaal ah inay yihiin tiro yar oo ka mid ah dadka Xamar deggan laakin tusaale noqon karan. 
 
Muuqaalkan waxaa leh Telefishinka Qaranka Soomaaliyeed waa mid kooban ha yeeshee wuxuu dirayaa farriimo badan kuna socda jihooyin kala duwan. Waxay la hadlayaan sokeeye iyo shisheeye. Mar way is muujinayaan mar way cabanayaan marna way xitaa gooddinayaan. 
 
Wuxuu filimkan gaabani leeyahay: Caasimaddu way bilicsan tahay wayna adkaysi badan tahay (Maalmo ka hor ciidamo ayaa isku farasaaray goobtan) waxaana jooga muslimiin ciidaya. Dadkan idin muuqda badidood waa kuwa wax bartay mana mooga ciddii abaal u gasha iyo cidda lug-gooyo ku haysa. 
 
Wiilashaas iyo gabdhaasi waa inay horseed u ahaadaan socodsiinta howlaha magaaladan ay ku dhasheen waxna ku barteen iyo guud ahaan dalka. Waxay ahayd in dhibta laga daayo ee laga faa'iidaysto loogana faa'iideeyo maankooda iyo muruqooda. 
 
Haddii la is moogaysiiyo ee siyaasiyiinta qurba-joogta u badan ee marka ay xil hayaan keliya la arko dalkana ka shaqaysta ee aan badi u shaqayni aysan aqrin sadarradaas dhexdooda kana jawaabin su'aalaha aadka u badan ay dhallintani qabaan lana dhugan fursadaha ay hayaan maalin ayay si dhab ah barbaartaasi u garnaqsan doonaan. 
 
Mar aan dheerayn waxan aqriyay farriin cabasho ah oo uu diray Ustaad Hussein Sabrie . Prof. Xuseen Sabriye oo ka mid ah kumannaanka aan ka hadlayo ee ay tahay in dalka wax laga waydiiyo wuxuu dhambaalkiisu ku socday RW Rooble wuxuu ahaa cabasho iyo codsi warqad (waa hal warqad) taasoo ardayda Masater Degree uga baahan Turkiga u fududayn karta helitaanka aqbalaadda jaamacadaha Turkiga. Waa mid ka mid ah su'aalo badan oo qalbiyadooda ka guuxaya. 
 
Waxaa jira gobollo loo diiday shahaaddooyinki. Maalmo dhow waxa la sheegayay (ma hubo dhab ahaanta warkan) tiro badan oo dhallinyaro ah oo mar qur ah shaqada looga cayriyay sabab aan loo-qaateen ahayn. 
 
Gabagabadii, dhallinyaradi dalku waa kuwaas ee, siyaasi, u lahow qorshe aad kula macaamisho ogowna inaysan ku filnayn jidadkoo la xiro ka dibna bajaajta loo fasaxo si ay ugu mashquulaan ama wax la mid ah. 
 
 Qoraalkani waa aragti igu gaar ah. 
 
Ciid Mubaarak. 
 
WQ: Muxumad Indhageelle