Muxumed 'INDHAGEELLE'
-Maansooyin -Murti ---- Maansooyinka aan halkan ku soo bandhigo aniga ayaa tiriyay haddii aanan xusin in qof kale leeyahay.
Wednesday 8 November 2023
IKHYAARTA AGTOODA HA KU BADNAAN SI AADAN U NICIN
Friday 28 May 2021
ISGAARSIINTA SAHLANAATAY: DHIB IYO DHEEF
Waayahan si fudud ayay u xiriiri karaan ehelka iyo asxaabtu oo isgaarsiintii ayaa sahlanaatay marka loo fiiriyo xilliyadii hore. Si kastaba, wanaaggaasi culayskiisa ayuu la yimid haddii aan laga fekerin qaabka loo wada xiriirayo gaar ahaan wicitaanka (calls).
Kharaj badan uma baahna in dadku is wacaan oo waxaa la helay internet iyo boqollaal barnaamij (applications) oo lagu wada xiriiro ha yeeshee waxaa dhalan kara dhibaatooyin badan waxaanse halkan ku xusayaa 2 ka mid culaysyadaas kuwaasoo waqtiga la xiriira.
Sawirka: www.vectorstock.com
(B) Qofka caadiga ah waxaa maalintii la xiriira oo waca tiro aad u badan oo dad ah wicitaan kastana wuxuu qaataa daqiiqado aan yarayn iyadoo ay ruuxaas u sii dheer yihiin howlihiisii kale ee nolosha. Waxaa iswaydiin mudan; Qofkaasi ma shaqo ayuu ku jiraa? Ma maantoo dhan ayuu telefoonka dhegta ku hayay? Ma cuntaynayaa? Ma jid ayuu marayaa? Ma jiifaa? Ma sheeko ama shir ayuu kuk jiraa? Horta ruuxaasi ma hayaa waqti uu qof kale kula hadlo?
(T) Qaxa la kala aaday waxaa ka dhashay in lagu kala noolaado dhulal kala waqti ah. Marka ay adiga kuu tahay dharaar ama saacadaha nasashada qofka aad wacayso waxaa laga yaabaa inay saacad shaqo amaba habeen u tahay.
Haddii aad qofkaas telefooka ku cel-celiso dhowr jeer ee kaa qaban waayo waxaa laga yaabaa inaad ka xumaato weliba cuqdadi meesha timaad iyo "hebel wuu igu dhagaystay" iyadooy dhici karto in labada is wacaysa isu yihiin wiil iyo waalid ama xaas iyo saygeeda ama walaalo/saaxiibbo ay ka dhaxayso xushmad badan.
Maxaa xal ah?
Si looga badbaado cuqdad iyo kala-shaki, farriin u dir (qoraal ama cod) qofka aad xiriirkiisa doonayso una faahfaahi danta idinka dhaxaysa ee aad kala hadli lahayd. Farriintaadu haddii ay doonto aad ha u dheeraato. Qofkaasi marka uu fursad helo ayuu farriintaada ka bogan doonaa dib ayuuna kuugu soo jawaabayaa.
Hadii ay lagama-maarmaan tahay inaad isla hadashaanse inta aadan qofka wicin waydii inuu kula hadli karo iyo in kasle oo u dir farriin gaaban adigoo weliba siinaya cinwaanka sheekada. Tusaale ahaan u qor "Inaan (arrin heblaayo) kaala hadlo ayaan doonayaa ee i soo qabo" hadduu kuu soo jawaabi waayona ha ka xumaan ee ka war dhowr.
Dhanka kale, haddii adiga oo mashquul ah lagu soo wac-waco ha illoobin inaad qofkii ama dadkii ku soo wacay dib ula xiriirto ood u cudurdaarato una sheegto sababti aad horraan uga qaban wayday telefoonka.
Waxaa kale oo muhim ah in marka aad qofka la hadlayso aad bariido kooban ka dib toos u abbaarto danti aan u raadinaysay oo aan waqti badan ku lumin tororog aan macno ku fadhin iyadoo laga yaabo in qofku kaa xishoonayo.
Thursday 13 May 2021
FARRIINTA DHALLINYARADA DALKA
Wednesday 23 September 2020
Macallinka Macallimiinta: CABDIRRASAAQ M. XAASHI. WQ. Xuseen Sabriye
-----
Abaal aan duugoobeyn ayuu ku leeyahay bahda waxbarashada. Muddo nus qarni ku dhow ayuu ku dhex jiraa waxbarashada dalka. Todobaatameeyadii ayuu macallin iskuul noqday, waxayna dowladdii dhacday isagoo bare ka ah kulliyaddii waxbarashada Lafoole. Burburkii kadib, horraantii sagaashamaadkii ayuu macallin ka noqday iskuulka Imaamu Shaafici oo uu waagii dambe kormeere ka ahaa. Dhammaadkii sagaashameeyadii wuxuu macallin ka ahaa iskuulkii National Computers oo lagu baran jiray cilmiga Kumbiyuutarka. Wuxuu ka mid ahaa macallimiintii udub-dhexaadka u ahaa kulliyadda Kumbiyuutarka ee jaamacadda SIMAD oo uu ku biiray 2000, wuxuuna kaalin mug leh ka qaatay aasaaska kulliyadda Kumbiyuutarka ee jaamacadda Banaadir.
2009kii ayaan ku bartay Ceelasha Biyaha isagoo macallin ka ah machadka Kasmo ee lagu barto Sayniska, oo uu isagu wax ka aasaasay. Wuxuuna ka mid ahaa aqoonyahanadii 2010 aasaasay jaamacadda Jazeera oo uu ka soo noqday madaxa waxbarashada iyo hormuudka kulliyadda kumbiyuutarka.
2013kii ayuu iskuul aan macallin ka ahaa nagu siiyay tababbar ku saabsan macallinnimada iyo habka waxdhigidda oo wax badan ka bedelay sidii aan ardayda ula dhaqmayay, micno badanna u yeelay habkii aan wax u dhigayay. In ardayga wax la fahmsiiyo oo aan la xifdisiin wax uusan fahamsaneyn, cashirkana lagu dabbaqo nolosha si loo soo saaro arday xirflad leh oo xallin karo baahiyaha suuqa ayuu nagu tababaray.
In aanan ardayda la dilin ee la jecleysiiyo waxa la barayo ayuu na baray. Ma halmaamin tusaale uu noo soo qaatay. Wuxuu yiri: anigoo Bakaaro dhex maraya ayaa nin i salaamay, wuxuuna igu yiri: ustaadow waxaan ahay macallin Dugsi. Youtube ayaan kaa daawaday adigoo macallimiin ku tababaraya in aan carruurta la la garaacin, ee seen wax yeelaa? Waxaan ku iri: macallinow ardaygaada Qur’aanka bar, maalinka qiyaamana yuusan ku dhihin: Allow aniga macallinkaan ayaa Qur’aanka i nacsiiyay.
Waa bare iyo barbaariye uu laxaw badan ka hayo dhalinyaradeenna iyo mustaqbalka carruurteenna. In uu si fudud oo maangal ah dadka wax u fahamsiiyo ayuu fariid ku yahay. Xusuusteyda kama go’in dhacdo uu maalin iiga sheekeeyay. Wuxuu yiri: jaamacad aan macallin ka ahaa ayaan ku arkay gabar arradan oo xiran dhar khafiif ah oo ku dheggan. Si hoose ayaan ula hadlay, waxaana ku iri: gabadheydiyey ma jeceshay in aad dhimato adigoo dharkaan xiran, oo aad sidaan Alle kula kulanto? Waxay igu tiri: Maya ustaad. Subxaanallaah. Maalinkii xigtay ayay gabadhii oo si fiican u asturan jaamacadda iigu timid, waxayna igu tiri: shalay waxaad igu dhahday erayo qalbigeyga taabtay, waxaana kuugu imid in aan kaaga mahadceliyo.
Waxaa jeebkiisa ka buuxo tusaalayaal nololeed oo uu si fudud ardayda wax ugu fahamsiiyo. Ma xusuusto maalin aan la kulmay oo aanan wax ka kororsan. Haddana waxaan arday ugu ahay xarunta tababbarka ee Bakka oo uu wax ka aasaasay, kuna bixiyo tababarro wax-ku-ool ah. Kama daalo in uu mar kasta igu yiraahdo "Baro diintaada, oo ku dadaal in aadan marti ka noqan"
---Bare sare (Prof.) C/Rasaaq (midg) iyo Mc. Sabriye---Waa macallinka macallimiinta Prof. Cabdirisaaq Maxamed Xaashi. Sawirku waa aniga iyo ustaadka oo noo soo xiray tababar ku saabsan saykoolojiyadda waxbarashada oo uu siinayay macallimiinta jaamacadda Jamhuuriya.
“Waxaan ka walwalsanahay in aan la iska warsan doonin abaalka ay nagu leeyihiin dadkii lafdhabarta u ahaa waxbarashada dalka waqtiyadii adkaa ee burburka lagu jiray, oo uu ugu horreeyo Prof. Cabdirisaaq Maxamed Xaashi”
Waxaan hadalkaan ka maqlay saaxiibkiis ustaad Maxamuud Axmed Jimcaale, guddoomiyihii hore ee jaamacadda Jamhuuriya oo ay ustaadka soo wada halgameen.
Saturday 30 May 2020
HABEENKII CANJEELO DAAFI IIGU HORRAYSAY IYO TII IGA RAAVDAY. WQ: GOODIRKI HOWD
Tuesday 14 April 2020
COVID19; KII RAAD WANAAGSAN KA TAGA
Adduunka 100+ sano ee na dhaaftay waxaa ka jiray hab-nololeed ay bulshooyinka dunida badidood ku dulmanaayeen oo aan loo sinnayn.
Hal dhinac (koox) ayaa inta badan jaangooya saxda iyo qaladka nolosha bulshooyinka.
Siyaadda, dhaqaalaha, ilbaxnimada, isgaarsiinta iyo guud ahaan nolol-maalmeedka ummadaha waxaa haga kooxdan oo danleey ah.
Waxay siyaasad ahaan taageeraan cidda ay doonaan mana jiro halbeeg lagu kala sooco talada san iyo tan xun balse waxay soo dhowaystaan hadba qoladii iyaga u dhego nugul ayna ku shaqaysan karaan. Dalkii ay doonaan ayay dhaqaalaha ka curyaamiyaan. Cuno-qabatyan ayay saaraan. Farsamada Isgaarsiinta oo maanta xooggeedu yahay internetka isla qoladaas ayaa leh oo koontaroola. In laba ruux oo isku jinsi ah ay jidka bartamihiis isku fuulaan waa ilbaxnimo laakin inay ku cibaadaystaan waa galtinnimo.
Hadba waxay la yimaadaan olole magac qurxoon (Ilaalinta xuquul-insaan, Kalitalisnimo, xuquuqda dadka laga tiro badan yahay kd) ha yeeshee ay doonayaan inay ku gaaraan hadaf ay sii meeldhigteen oo iyaga uun dan u ah.
Horumarka ama dib-udhaca dal kasta waxay ku xiran tahay sida ay kooxdaasi u aqbalaan ama u diidaan siyaasadda dalkaas xitaa haddii dadkiisu ay taageersan yihiin madaxda u talisa.
Sida taariikhda laga bartay dhacdo kasta oo heer caalami ahi waxay wax ka beddeshaa hab-nololeedka dadka dunida guudkeeda ku nool.
ALLAH kama dhigo COVID19 cudur inta tiro badan oo dad ah laaya iska dabar go'a isaga oo aan ka tegin raad wax ka beddela hab-dhaqanka la isku dulmo ee maanta dunida ka jira.
----
Jaalle Indhageelle
Monday 17 February 2020
BEEN HA KU ANDACOON OO XALKA HA FOGAYN
Tusaale; laba isu dhaxda (sey iyo xaaskiisa) ayaa isku qabtay beekhaaminta dhaqaalaha guriga ku baxa. Waa arrin aan sidaa u sii waynayn oo la xallin karo. Ha yeeshee seygii ayaa buun-buuniyay oo gabadha ku eedeeyay inay ku kacday fal aan si na loo qaadan karin sida tuugannimo ama wax ka ba sii xun ehelkiisina sidaa ugu sheekeeyay si ay isaga ula saftaan.
Marki ay labadoodu wada hadleen ayay gabadhi qaladkeedi garatay oo ka garowday arrintii la isku hayay saygeediina u ballan qaadday in ay maaraynta dhaqaalaha guriga dib u saxayso.
Halkaa marka ay marayso waxaa ninkii ku adkaanaysa in ehelkiisi iyo asxaabtiisi uu ku qanciyo inuu dib ula heshiiyo gabadhii uu ceebaha waaweyn ku sheegay. Waxaa la lagu oranayaa "Ma tii sidaa iyo sidaa ahayd.....!?
Ma aragtaa...in xalkii fogaaday!? Waxaa meeshaas geeyay waa beentii uu shalay sheegay isagoo hiillo ku raadinaya.
FG: Qoraalka kore waa uun tusaale aan curiyay ee ma aha dhacdo aan ogaa oo aan mitaal u soo qaatay.
Dhaqanka noocan ah - buunbuuninta iyo been-ku-cayilinta- waxaa u badan siyaasiga. Koox ama qof uu shalay ku tilmaamayay xumaan kasta ayuu maanta ceeb-ka-saliim kaaga dhigayaa haddii uu ka helo wax uun dan ah.
Dulucdu waa haddaad qayrkaa is qabataan waxa aad isku haysaan (siyaasad, dhaqan, dhaqaale, iwm) wax aan ahayn ha ku andacoon oo qadiyadda ha gaarsiin meel aan laga soo celin karin.
Monday 22 July 2019
Dad baa jira muran-kunool ah
Haddii aad la kulanto kuwa noocaas ah ee aad aragto inay soo taagan yihiin dan ha ka gelin waqti badanna ha ku lumin in ay "Howraarsan" dhahaan ee howlahaaga ka raaco.
---
Dad baa jira muran-kunool ah
Ilaaqdiyo 'Maya' da quuta
Haddii marin loo tilmaamo
Haddii RABBI munazalkiisa
Xadiiskii Muxammadkeenna
Nusuustaa loo micneeyo
Haddii maahmaah la sheego
Waqood isa soo maqiiqa
U taal 'laakiin' tu meelo
Xiskiyo maankaba daboolan
Kuwaa maqalkaba ka owdo
Kuwaa minit how ba quurin
Tixgelin ma mudnee ha siin ba
Muraadkaaguun ka raaco
Illow markrigiyo sharkooda
Maagooda dantaa ka yeelo
Tuesday 4 June 2019
CIID MUBAARAK
Ramadaan na idlaaday
Acmaashii ma dhammaan e
Ogaanteeda lahaadoo
Iblays yaanu na duufsan
Qur’aankoon aqrinnaa iyo
Aqribadoo la xiriirshiyo
Islmaakoo la gargaariyo
Waalidkoon u adeegniyo
Ubadkoo la daryeeliyo
Annagoo is kal kaalliyo
Madaxdoo la addeeciyo
Acmaashoon ku dadaalliyo
Waajib baa ina saarane
Iblays yaanu na duufsan!
Ehel baannu illeyn nee
Uskag weeye qabiil e
“Uf!” dhahoo war ka jooga
Is-maqal aynu lahaannoo
Qaran aynu ahaanno
Asxaabtii waddadoodi
Eegna yaa laga weecan
Kol haddii ba la iiday
Ramadaanna idlaaday
Acmaashii ma dhammaanoo
Eebbihii Ramadaanku
Waa ILAAHA Shawaal oo
Ilaa iil nala geeyoo
Ajasheennu dhammaato
Waa inaannu adeecno
ALLAHII na abuuree
Ogaanteeda lahaadoo
Iblays yaanu na duufsan
-------
Kolka Ramadaanku dhammaado waa inaan cibaadada sideedi u sii wadno in shaa ALLAH.
Tuesday 28 May 2019
WAA MAXAY HALEELIDDA LAYLATUL-QADAR
Laylatul-Qadar inaad haleesho macnaheedu waa in habeenkaasi ku beegmo adiga oo camal saalix ah iyo cibaado ku guda jira.
Camalka wanaagsan ama cibaadadu kuma koobna dukashada Salaadda #Tahajudka, #Ictikaafka masjika dhexdiisa iyo #Aqriska Qur'aanka Kariimka ah oo qur ah balse cibaadooyinku way badan yihiin waxaana ka mid ah;
●Ka farxinta waalidka iyo walaalaha
●Xiriirinta qaraabada
●Taakulaynta dadka tabarta yar
●U gargaaridda agoonta
●U hiillinta qof dulman
● Iyo wanaag (macruuf) oo dhan.
Habeenkaas cibaadada aad la timaad waxay u dhigantaa adiga oo camalkaas isaga ah joogteeyay muddo ka badan 1,000 (kun) bilood.
ALLAH ha nagu beego habeenka Laylatul-Qadriga annaga oo acmaal wanaagsan samaynayna.
Aammiin.