Marka Afsoomaaliga si edebaysan loogu hadlayo waxaa jira erayo laga hormariyo la dhex-geliyo ama ba lagu soo xiro hadalkaaaga.
Erayadani ma aha maahmaah laakin waxay u dhigmaan afeef oo kale waxay na muujiyaan qofka adeegsanaya akhlaaqdiisa sida edebtiisa, ixtirmaakiisa iwm.
1. “Cad iyo caano loo tiriye..” waxaa la adeegsadaa marka aad doonayso inaad soo qaaddo tiro ama cadad. Tusaale ahaan qof ayaad waydiinaysaa tirada carruurtiisa. Halki aad dhihi lahayd “Carruurtaadu waa meeqa” oo mutuxan ayaad ka hormarinaysaa ama raacinaysaa “Cad iyo caano loo tiriye meeqaa carruur ku joogta?”. Macnuhu waa inaad meesha ka saarto in su’aashu noqoto cowri (ilaysi ama qumayaysi).
2. “Far nacab kuma fiiqine…” oraahda kore si u dhow ayaa loo adeegsadaa waxaa badiyaa laga hormariyaa markaad soo qaadaydo cayil, naaxsanaan, qurux iwm. Tusaale ahaan rati naaxsan ayaad aragtay oo aad doonaysaa inaad ogaato ruuxa iska leh qofkii kula joogay ayaad leedahay “Far nacab kuma fiiqine ratigan yaa leh?”
3. Qof arrin ka hadlaya ayaa ka ilduufay (illoobay) dhacdo yar oo sheekada ka mid ah markaas ayaad doontay inaad xasuusiso meesha uu hilmaamay. Hadalkaaga ku billow “Hebelow, addigaa ku watee…, Kaama sugi wayne…..” Marka uu soo xasuusto na sheekada u daa ku dheh “Noo sii wad marka….”
4. Weli qof ma kugu yiri “Kuma na mudna ee kabaha gadaashaada yaal ii laal ama ii soo qabo” Waa ixtiraam illayn kabaha badiyaa nadaafad darro ayaa lagu yaqaan marka qofka kuu soo qabanaya ayay weerahan looga cudur-daaranayaa.
5. Koox dad ah aayaa arrin ka warbixin lahaa, mid iyagii ka mid ah ayay u xusheen inuu hadalka jeedjiyo.Marar badan waxa ruuxaasi hadalkiisa ku billaabaa “Aan ku dheelee…” isagoo dabcan muujinaya inay kooxda ku jiraa dad uga habboon gudbinta farriinta.
Oraahyada noocan ahi way badan yihiin waan na daah furay uun markaasi waxan codsanayaa in qof waliba wax nagu kordhiyo.
Mahadsanidin.
No comments:
Post a Comment